Thursday, January 22, 2015

ISU, KA THLARAU KHAWVEL NI

Tun  ṭum chu Hla thu lam kan ti ti ve mai  mai teh ang -
.
“Isu, Ka thlarau Khawvel Ni”
( Kristian Hla Bu, No. 282)
.
“Sun of my soul”
( Secret Song and Solo, No. 302)

Tlai lama mut lo hun lai hian,
Lo hahin mit lo kham te chuan,
Hei hi ka duhsam ber lo ni se-
Isua venin ka muhil e.
.
Zingan tlai thlengin min awm teh,
Nang lovin ka nung thei lo ve;
Zan lo hnaih pawh hian tawlh bo suh,
Nang lo hian thih ka ngam loh chu.
.
Vawiinah I nau vakvaian,
I aw nem a pawisak loh chuan,
A chungah khawngaih hna thawk teh,
Suala muthilh phal suh ang che.
.
Damlo awmpui la, rethei pawh,
I malsawmna ngah chu pe rawh;
Zaninah mithhi ngaitute,
Nausen muttui angin mu se.
.
Kan thawh leh hunin hnai ang che,
Malsawmin min lo lenpui the;
Ni tin min pawl la, nakinan,
I hmangaih tuipui kan lut ang.
.
Chang hnihna atangin tarlang mai ang…
        He hla hi Sunday school-ah kan sa a, kan sa tui viau naa, a thu hi a dik tawk lo em aw ka ti a. A hla thu tum leh  a awmziate a tha lo chu ka ti lo a, a lehlin hi a dik lo e pawh ka ti chiah chuang lo a, mahse, a tawngkam hman hi a mak ka ti deuh hlek a, ka’n enchiang a Rev. E. Rowlands a lehlin a ni tih ka hriat kha chuan mak ka ti vak ta lem lo a.
.
        Biakinah hian Bible aiin Hlabu hi ka keng zawk fo a, Hla thute hi ka en chik ve thin a, solfa te hi ka lo chhui ve neuh neuh thin. Hla tha tak tak, kan sak lar tam takte zingah pawh hian, a thu ulh pui pui pawh a awm ve nual mai. Thenkhat phei chu a awmze mumal nei lo ang lek lek te hian ka hre thin. Chutiang Hla thu ulh pui pui chu han enchiang ila, Mizopa irawm chhuak ni lo, Zosap te phuah emaw, lehlin emaw a lo ni tlangpui.
.
        Tawng leh thu ziakte, Grammer-te thiam lem lo mah ila, kan hla sak thinte hi a dik em dik lo em? A hla thu a mawi rm? Mizo tawng dik a ni em? titein ka lo chik a, kan hla sak thin thenkhat hi dik tawk lo riau a hriat ka nei ve thin.
.

        He hla pawh hi ka sawisel thiam chiah lova, rawtna tha zawk leh hla thu mawi zawk han rawt chhuah tur pawh chu hre chiah chuang lo va, mahse a hla thu hi ka en ka en hian, Mizo pa lehlin chu nise, hetiang hi chuan a dah ka ring chiah lo.


HAUSA LEH RETHEI

        Hausakna awmzia hre fiah pha lo mihausa fa an tam a, Retheih awmzia hre fiah miah lo mirethei tam tak zingah an awm bawk.. Hausakna hi pawisa chauh a lei theih emaw ti kan tam a. He khawvel thil, In leh lo, sum leh pai, kan duh zawng ang te chu neih vek a hlimna tluantling neih tum lah kan va tam em! Hengho hian Hausakna chu mahni neih phak tawk a lungawi thiamna ah a awm tih an hre si lo.

        Sum leh pai tam tak a neih avang ngawt a hausa a inngai, hawi pir vah te pawh a awm theih. Pawisa thawk chhuak teuh a khawl khawm teuh, miharsa zawk leh vantlang mipui, tute mahin a zar an zo si loh, mahni tana sum leh pai neih te hmang ral thak thin mite hi chu Pawisa ngah viau mahse, mihausa an ni thei ngai lo, an nun a rethei tlat thin si a. Hausak awmzia hre lo na na na chuan hausa tura inchhekkhawl dan tawk a hre fiah chuang hek lo. A theihna leh thiamna in a tlin baka tam neih a duh phah hial thin a, chu chuan eiruk duhna, ruk ruk duhna hial a thlen thin. Chutiang mi chuan neih belh zel mahse, lungawi hun a nei tak tak lova, duhamna rilru nen neih belh zel tumin rilru rethei takin an khawvel an hmang ral thin.

        Chutih mek lain, mahni it zawng leh duh zawng pawh thawkchhuak peih lo, thawhrim hlutzia hre lova rual awt ve si, engtia thawh chhuah tur nge tih ngaihtuah peih lo va, neih ringawt tum thin mite hi piangsual chikhat – rilru piangsual an niin ka hria. Chutiang mite chuan chantawka lungawi an tum ngai lova, mi ta rukah an tlak phah nge nge thin. Hetiang mi, khawvel thila rethei, sum leh pai nei si lo, rilru rethei em em bawk si te hi mi vanduai ber te zing ami an ni. Mahni thawhchhuah ni si lo va dik lo taka mahni it zawk nei thintute hian an thil neihah lawmna chang an hre tak tak lo va, hlimna tluantling an chhar phah ngai lo.

        Mahni phak tawk leh tlin tawk a dik tak leh rim taka thawk trang trang a, a thawhrim rahte fel fai taka hmang a, mahni neih ang tawk a lungawi taka awm a, midangte tana malsawmna thlentu ni thei thinte hi, Sum leh pai ngah ve le lu lo mah se, an nun a hlim a, an nun a hausa a ni. He khawvelah hian thil zawng zawng hi a neih vek theih loh tih hria a, mahni neih ang tawk a lungawi thiamte tluka hausa an awm dawn em ni.

Buata Bawihtlung : 21.01.2015, 4:00 PM

Wednesday, January 14, 2015

ZUK LEH HMUAM, RUIHHLO THALO LAKAH FIHLIM TURIN I FATE I DUH TAKZET MAW?

        Nausen a lo piana, a bul hnaia awm tam ber leh enkawltu, engkim an tawnhriat neihna chu Nu leh pa te hi kan ni a. Kan awm dan leh kan chezia zawng zawngte hi an hmu ve a, an hria a, an rilruah a cham reng thin a, an bula kan chetzia ang chuan nuchan an zir a, keini, an nu leh paten kan thiltih leh chin thran ang chu an entawn ve fo thin. Chuvang chuan, Nu leh pa zawng zawngte hian kan  fate leh naupang dangte lakah hian kan nun kan uluk a ngai hle a ni.

        Nu leh pa thenkhat leh puitling thenkhatte chuan, Meizial, Sahdah, Tuibur, Zu leh ruihhlo dangte kan khawih a, thup buai eih lovin fate leh naupang dangte hmuhah kan eiin kan in a, kan rui ta thin a. A ruka zu leh ruihhlo khawih tan pawh, fate laka inthup hi har tak a ni a, kan thil chin thran te hi a tha emaw thra lo emaw kan fate hian an hre ve thuai thin.

        Chuti chung chuan kan fate chu zuk leh hmuam, ruihhlo hrang hrang lakah fihlim turin kan duh a, beisena sang tak nen kan thlir thrin a nih hi. Nu leh pa, puitling zawk ten, zuk leh hmuam paipawn reng chungsiin, an hmuh leh hriata ti reng chungin zuk leh hmuam lakah fihlim turin kan fate kan duh a, ti lo turin kan ti a, kan khap a, thren khat phei chuan rui luk luk chung ten fate kan zilh hau thin. Kan zilhna te a sawt mawh deuh a nih pawhin tunge dem vak tur awm chuang le!

        Kan fate hi ruihhlo lakah fihlim a, zuk leh hmuam a inhnamhnawih lo tura ka duh takzet chuan, keini an Nu leh pa, puitling zawkte hi an entawn turin awm ila. An hmuh leh hriatah ngei hian kan fihlim a ni tih lantir ila a thain ka hria. Fate hnenah “Zu hi a thra lo, Meizial hi Cancer thlentu a ni, Sahdah hi a thra lova, a thring bawk si, Drugs hi a thra lo mai ni lovin, a hlauhawm bawk.. etc…” ti thin mah ila, an Nu leh pa “an Lei Pathian” an lo tih hial, an entawn leh thil engkim an lo zir tranna, an bulhnaia awm tam ber te hi, ruihhlo lakah kan fihlim loh a, zuk leh hmuam kan khawih miau chuan, kan fate tan kan thusawi awih leh zawm a harsa viau lo’ng maw?

        Kan fate hi ruihhlo, zuk leh hmuam laka fihlim tura kan duh takzet chuan, kan fate bulhnai, kan Inchhung leh avela awmte hi kan pawimawh khawpin mai. An hmuh leh hriatah ruihhlo, zuk leh hmuam hi awm lo thei se, An chenpui, puitling zawkte, Nu leh pate pawh fihlim ila, Chu tur chuan Nu leh pa ten hma hruai ila a thra.

        Nu leh pa te Zuk leh hmuam, ruihhlo a kan fihlim thei ngang lo a nih pawhin, kan nunphung tibuai khawpin engmah hi tih lo ila, zahawm taka awmin, ruih avanga buai kher lovin, kan tih tur ang te tha takin ti ila, kan mawhphurhnate hlen thei lo khawpin awm lo ila. Thlemna an tawh lohna turin Naupangte hmuh leh khawih theih turin zu leh, zuk leh hmuamte hi dah lo thei ila, a lei tur leh la tur pawhin naupangte tir lo ila a duhawm hle.

        Kan fate tan chhuamawm tak leh mi zinga chapopui tham em ni lo mah ila, an tan entawn tur leh entawn tlakin kan nung em tih hi chhut thrin ila. Mahni insum eih si lovin insum turin kan fate kan ti a ni mai em? Mahni theih loh ti turin kan fate hi kan phut na viau si ang e.

        Puitling, an Nu leh pate, an bul vel amite ber kan fihlim a, kan insum ngar ngar chuan Pathian hruaina nen, kan fate hi Ruihhlo, zuk leh hmuam lakah fihlim a, thianghlim taka awm turin kan kaihruai thei deuh mahna. Tuna i awmdan kha i fate awmdan tur nise i duh ang em? An entawn ber tur i ni si a, han inen nawn teh le?

Buata Bawihtlung 14.01.2015, 5:48PM, @ TKT

Friday, December 19, 2014

Pi Zokhumi, Pu J. Lalsangzuala (L) nupui thih dan hian ka thin a tirim

        Ni 18.12.2014 zingkara Pi Zokhumi, Pu J. Lalsangzuala (L) Ex.Minister nupui thih dan kan lo hriat hian ka thin a tirim ve takzet. Thihnaah pawh hetiang kher kher.. ka va lainat tak em!. 


        Mi hmingtha leh Nu fel hetiang kher khera a thi hi a na ka tih pui hle mai.  A titu hi manchhuak ngei se, dan hnuaiah hremna na thei ber pe mawlh rawh se. 


        He Misual hian PAWISA vanga a that a nih a rinawm an ti. A duh ang tak chuan PAWISA chu hmuin a nei ta ngei a.. a duhthusam PAWISA chuan hlimna a pe ang em?  A hlim a nih pawhin rei a daih dawn reng reng lo tih a chiang. Tunah pawh hlauthawng takin a tlan chhia anga, a biru mek ngei ang. 


        A duh leh neih chak em em PAWISA pawh chu tlanchhiatna leh bihrukna atan a hmangral leh mai mai tho dawn a, hlimna lam chu khawiah..lungngaih mangan, buaina in a nangching mek a, an manchhuah loh nana theih tawp chhuahin a phi buai ang a, an man phei chuan hremna na tak a tawk ngei dawn si a.


        Thiante u, PAWISA hi a hlu a, mahse hlimna tluantling min pe thei lo tih i hre thar leh ang u. Dik tak leh rinawm taka kan thawh ve hram hramna atanga pawisa tlem te te kan hlawhchhuahte hi PAWISA AH RAU RAU CHUAN A LO HLU BER MAI.  


        Awlsam taka Pawisa neih a, rosum ngah thut thut hi i chak lo ang u. Thawhrimna tel lo a neih 'SUM LEH PAI' chuan HLIMNA aiin lungngaihna a keng tel zawk thin si a.


        Pawisa chauh hian hlimna leh hausakna min pe lo va, Pawisa chauh hi hausakna teh nan hman tur a ni lo tih hre thar leh ila.


        Kan Pathian pawh hian a malsawmna hi a pawisa kherin min pe lo a nia, kan mamawh ber pawh a ni lo tih hria ila, tichuan Sum leh Pai itna avanga sual kawng kan zawh phah turte, harsatna kan tawh tur tam takte hi kan pumpelh theih phah ngei ang.


        He misual pawh hian a thawh chhuah nilo Pawisa a itna avanga hetiang hi tawng ta a nih hmel si a. A pawi ngawt mai.

Friday, November 28, 2014

MESSAGING APPN. TEN SOCIAL NETWORKING SITE TE AN LUAHLAN DAWN EM?

        Tunlai Internet khawvel thang zelah Messaging Application te an thrang duang hle a. A bikin tun hnaiah hian Whatsapp leh WeChat te hian hma an sawn nasa a, thiante nena inbiak pawh nan a Social networking site hmang thin tam tak chuan Messaging Application lam an hmang uar thar hle a ni.

        GlobalWebIndex (GWI) ten Research an neihnaa an hmuh dan chuan, Internet hmangtu 83% ten Facebook account an nei a, 47% te chauhin active takin an site an hmang a. Chutiang bawkin Internet hmangtu 62% ten Google+ ah Account an nei a, mahse, active taka hmangtu chu 23 % te chauh an ni.

        GlobalWebIndex hotupa Jason Mander sawi dan chuan tunhnaiah Whatsapp leh WeChat hian nasa takin hma a sawn a, Social network a Message hmanga thiante nena inbe thin chu an kiam a. Miten inbiakpawhna atan Mobile messaging application te hi a tha an tiin, a him tawk an ti hle niin a sawi.

        He Survey zawhna India ram atanga chhangtu 93% zet chuan Facebook account an nei a, mahse 48% te chauhin active takin an hmang a. Tin, khawvel puma thiante nena inbiak nana Faccebook message hmang thintute chu  512 million ( in Q1 2013 ) atrangin 402 million (in Q4 2013) ah, chuta trangin 313 million (in Q3 2014) ah a tlahniam a.

        India ram atranga Survey zawhna chhangtu te zingah engmah post lo, comment pawh pe lo, an mahni kaihhnawih, engnge thil thleng tih hriat nan chauh a lut ve mai mai thin hi Facebook hmangtu zingah 28 % an awm a, Twitter ah 23 % leh Google+ 21% an awm.

        Hetih mek lai hian, Mobile Messaging service - Whatsapp, WeChat etc hmangtute ve thung chu  446million ( in Q1 2013 ) atrangin 538 million (in Q4 2013) ah, chuta trangin 616 million (in Q3 2014) ah pung ve thung.

        Zawhna chhangtu te chuan tunhma angin Facebook hi an ngainat tawh loh thu an sawi a, an hne ve tran deuh a, Social network ah hun an hmang tlem tial tial niin an sawi.

        Hetianga Messaging Appln. hmangtu an pung tâk thur thur chhan hi, free a tam (45%)vangte, inbiak aia hun a heh loh (a rang zawk) (41%) vang te leh thiante tam takin an hman vangte a ni ber niin GWI chuan a tar lang.

        Asia Pacific ram velah chuan Messaging Appln. zingah WeChat hi a chungnung larh a, 337 million laiin an hmang a, India ramah erawh WhatsApp a chung nung ber thung. Kum kalta khan india rama Mobile messaging hmangtu 113% zet in a pung a, thla thum vel a liam leh hnuah pawh a la pung ngei dawn niin an ngaih thu Pu Mander chuan a sawi.

Source: The Hindu. (Mobile Phone atanga chhiar a, chhut chhuah leh chu mit a kham duh hle mai - Buata Bawihtlung)

Monday, November 10, 2014

BERLIN WALL CHIM CHAMPHA PUAL 2014

BERLIN WALL:
Berliner Mauer (in German)
(1.8.1961 - 9.11.1989)
(Ni 9.11.2014 a ka ziah a ni a, a champha pelh ah post hi siam chauh a ni).

        Vawiin hian Dodalna leh demna nasa tak hnuaia din, Daidangtu Lungbang "BERLIN WALL” tlukchhiat champha vawi 25-na chu kan lo thleng leh ta reng mai.

        He ni hi khawvelin a hlut a, mihringte zalenna daltu bang tihchhhiat a nih champha ah hian he Berlin Wall leh a chheh vel chanchin tlem kan tarlang ve ang e.

A tobul: 
        Indopui hma leh a hnu thlengin USA leh Soviet Union hian ropui zawk nih an inchuh ve hrim hrim a, Germany Nazi ho do turin an inlungrual mai chauh kha a ni a. Indopui 2-na a tawp chiah khan ralthuam hmang em lovin nasa takin an inbei zui a, chu chu Cold War tiin koh a ni nghe nghe.

        Mahni ram inrelbawl dan \ha an ti zawk ve ve a, ram sum leh pai kalphung (Economic system) lamah US chuan Capitalism an hmang a, Soviet Union chuan Socialism an hmang thung a, Mipui rorelna dik tak (Democracy) zawkah an inchhal ve ve bawk.

Berlin Wall siam a nih chhan: 
        Khatia Indopui 2-na a tawp takah khan Allied-ho US, Great Britain, France leh Soviet Union-te chuan an ram lak Germany chu an in awp sem a. Mahse kum 1949-ah chuan US, Britain leh France ram awp Germany chu inzawm khawmin West Germany (FRG) tih a ni a, Soviet Union awp ram pawh East Germany (GDR) tih a ni a.

        Berlin khawpui chu Soviet Union awm huam chhungah awm mahse, a khawpui chu E. Germany leh W. Germany chuan an insem a. West Berlin chu E. Germany chhungah thliar kar angin a awm a ni.

        Hun rei lote chhungin E. Germany leh W. Germany mipuite dinhmun chu a danglamin, sum leh pai lamah pawh an inthlau ta hle a. Kum 1950 chho velah khan E. Germany huam chhunga mi tam takte chu West lamah an pem a. |henkhat chu an kalkawngah dang chat bawk \hin mahse, kum 1961 an thlen meuh chuan, East Germany chuan hnathawktu leh mipui \hahnem tak 2.5 Millions lai a hloh hman hial a ni.

        A mite an pem zel tawh loh nan leh hum him nan tiin East Germany chuan Berlin-a a ram chinah August ni 13, 1961 khan BERLIN WALL chu an siam ta a. Ni 12 zanlaiah Berlin mipuite mitthilh hlanin Sipai leh hnathawktute chu Truck in an inphur lut a, East leh West inbiak pawhna Phone hruite chu an ti chat vek a, Thirlen hmangin an daidanna Bang chu an siam ta a, a tuk zing khua a lo var chuan mipui an hrilh hai hle a, tumah kal tlang an phal ta lo a ni.

Berlin Wall len zawng: 
        He Wall kilometer za chuang zet a thui hi a tirah chuan thirlen (Barbed wire) hmanga siam a ni a, \um 4 lai siam danglam a ni a, a siam vawi 4-na (4th Version) kum 1975-1980 chhung ami chu a hautak hle a, 12 feet a sang leh 4 feet a chhah a ni a, a chungah thir pipe dah a la ni bawk.


Berlin Wall a chim:
        Kha tih laia US President R. Reagan-a pawh khan Soviet Union hruaitu Michael Gorbachev chu Berlin Wall \hiat turin a thlem reng a. US leh a thurualpui ten hma an sawn viau laiin, Communist ramte chu an lo chak lo tial tial a.

        Kum 1989 November ni 9 a lo thlen chuan East Germany sorkar thuchhuak chuan “E. Germany leh W.Germany ram a mite tan Berlin Wall check point duh na lai lai hmun a\angin mahni duhna zawk zawk rama inbenbel theihna hun hawn a ni e” tiin an puang ta a.

        Mipuite chuan mak an ti a, an awih lo lek lek a, mahse a tak a ni tih an hriat chuan East leh West Germany a\ang chuan Daidangtu Bang chu tuilian ang maiin an bawh ta hum hum a, a \hen hlimin an lama, an \ap a, a \henin Daidangtu Bang (Berlin Wall) chu an chhu chhe mawlh mawlh a, rei lote chhungin kum 28 zet lo ding tawh BERLIN WALL chu a tlu chhe sawp ta a. Germany pawh October ni 3, 1990 khan ram pakhat ah a awm leh ta a ni.

Berlin Wall chim, Soviet Union kehdarh, Cold War a tawp: 
        Berlin Wall a chim hnu lawk hian Soviet Union (Communist ram) hruaitute chu an thu a inhmu lova, an keh darh a, Russia, Ukraine, Lithuania, Georgia a lo piang ta a. Heta \ang hian Cold War an tih mai \hin pawh chu a lo tawp ta a. Mahse tun hnai chhovah Ukraine Issue vangte, Arab ram buaina vangte hian khawvel ram thil titheite chu thu leh hla hmangin an in do leh \an mek a, Cold War dang a piang leh \an mekah ngaih a ni.


Thu nawi:
        Bill Clinton a khan “Zalenna thiltih theihna ropui tak hi kum khua atana up beh zawh rual a ni lo tih nangni Berlin mipuite hian atakin in tilang a ni” tiin Berlin a tlawh tumin a sawi a.

        Obama pawhin nikum 2013 khan “Dikna, Zalenna, remna leh muanna duhna mihring thinlunga lo alh chhuak tawh hi eng bang mah hian a dang zo lo” tiin thuziak a hnutchhiah bawk.

        Kum 28 zet chhungte hmu thei lova Bang in a daidan tlat te an khawngaih thlak a, Bang chhutchhiat a nih hnua mahni duhna lama awm theite leh mahni lainate tawng leh thei a awmte an lawmpui awm tak zet. Zalenna hi a va hlu tak em! Nang i zalen ve em.!

Monday, October 6, 2014

HMINGTEA PI PIAN KUM THINGTAM KUM KAWNPUI AWMLAI CHHUI ZAUNA

        Ka pi pian kum :- Kawnpui awmlai a, Thing tam kumah ka piang a tia, Lehkha thiam chuan an hrethiam mai ang a tia, kan lehkha thiam te zingah hrethiam kan awm em? Kum engzah nge le? - Hmingtea
-------------------------------------------------------------
        Whatsapp Phullen Group a Hmingtea Vanchhawng zawhna hi i han chhui ve thuak thuak teh ang-

        Mizoram-ah Thingtam vawi 1-na chu kum1880-ah a thleng a, a vawi 2-na chu kum 1929-ah, a vawi 3-na chu 1976-ah a thleng tiin chhinchhiah a ni tlangpui.

        Mautamte, Ṭhingtamte hi kum khat chhung chauh awh a ni lova, chuvangin a kum hi chu a nasat hun ber kum ni a hriat kha hman a ni thin. Chuvangin a kum hi tlem chuan a danglam thei a, mahse kum 5 aia tam chuan an chhut sual lo ang tih a rinawm.

        Ṭhingtam vawi khatnaah hi chuan Hmingtea Pi hi ala piang lo ngei ang a, Ṭhingtam laia piang a nih si chuan a vawi hnihna lai hi a ni thei awm ber chu a ni. Chui zel phawt ang.

        Khandaih khaw Lal Vanphunga Sailo kha kum1901-ah Sihfa aṭangin Khandaih ah a kaia, kum 1906 khan Khandaih khuaah hripui (Khandaih hripui an tih mai thrin) a len avangin 1906 kum chuan KAWNPUI (Tuna Changzawl bul) ah an insawn a, (insawn ve lo tlemte an awm bawk) a hnu kum 1907-ah Changzawl hmunah, kum 1910-ah Thanglailungah an insuan leh a, hemi kum hian Lal Vanphunga chuan a fapa Awksaralachu lalah a ṭhuttir a, amah chu Vanbawngah In 200 vel nen a kai a.

        Lal Awksarala chuan kum 1914 khan a khuate ṭhenkhat chu Thirhlumah a kai pui a, kai ve duh lote chu Khandaih ah an kai leh a. Lal pakhat hnuai nisi a awmdarh chu ṭha an ti lo a, Thirhlum leh Khandaih amite chu kum 1920 khan Changzawl ah an kai leh a, hei hi Changzawl kai vawi hnihna a ni. Changzawl ah kum 6 vel zet an awm hnuah Sorkarin khaw hmun sawn a khap a, khaw hmun ngheta inbengbel tura thu pek a chhuah avangin hmun rem leh zau ṭha Phullen kawn ah kum 1926 khan an insawn leh ta a, kum 1990 vel thleng khan an awm nghet ta a, Phullen khua tih a ni zui ta a ni.

        Hmingtea Pi hi KAWNPUI awmlai, Ṭhingtam kum a piang tih a ni a, mahse records kan hmuh theih mai aṭang chuan a ni thei lo deuhin alang bawk si. Kawnpui awmlai kha 1906 daih a ni a, kum 1907 ah Changzawl ah an insawn leh nghal a. Changzawl kai hi 1907 ni mahse, kum tawp lama insawn an nih chuan, kum 1907 ah hian Kawnpuiah engemaw chen chu an la awm ngei ang a. Hemi kum hi aniang ti  dawn ila, Ṭhingtam (kum 1929) nen chuan a inrual thei meuh si lo.

        Thingtam vawi hnihna kum 1929 lai vel hian Phullen-ah an awm tawh niin record a ni a. Hei hi khawhlui a Phullen Golden Jubilee Lungdawh ah pawh hmuh tur a awm. Kum 1927 ah pawh Hmunhlui leh Lailak inkarah Biak In sak a ni nghe nghe a.

        Heti a nih chuan Hmingtea pi pian hun leh a hmun hi chhui fiah a harsa ta riau. Hmingtea Pi sawi dan ang ni lovin, a pianna hi Kawnpui hi lo ni lo palh pawh nise, Phullen kai hma a piang niin ngaih a ni bawk si a. KAWNPUI awmlai hun leh ṬHINGTAM (vawi 2-na) hun hi a inrual lo tlatin a hriat si a. Ṭhingtam lai hi Phullen kai hnu a ni tlat bawk si. Ama sawi danah Phullen kai hnua piang a ni bawk si lo.

        Heti zawng hian, rinthu nen, a ni thei mai ang em aw! tiin chhut ta ila. Hmingtea Pi hian A pianna hmun emaw a hun (Ṭhingtam) emaw hi a hre sualah ngaihsak ta ila. Khatih lai khan khaw hmun an sawn nasa a, chuvang chuan a pianna hmun hi hriatsual a awl viauin a lang a. Kawnpui ni lovin hmun dangah ngaihsak ta ila.

        Chuti a nih chuan Ṭhingtam thlen hun hnaih thei ber, Phullen kai 1926 hma chiah a an awmna hmun a piangah ngai ta ila a dik thei ang em?, chu chu Changzawl hmun a ni a. Ṭhingtam 1929 tih hi pawt fanin 1927/8 velah Ṭhingtam vawi 2-na hi inṭan angin tidanglam hret ta ila, Hmingtea Pi hi changzawl aṭanga Phullen kai kum 1926, Phullen kai hma hret si a piangah ngai ta ila, a in rem thei deuh ber awm e. Kawnpui erawh a ni lo a, Ṭhingtam pawh a ṭhelh ṭep a ni.

        Kawnpui a piang a inti si a, Kawnpui awm hi kum 1906-1907 a ni bawk si a. Kan lehkhabu rawn te a dik lo emaw Hmingtea pi sawi dan emaw hi dik lo deuh emaw a nih hmel a, hriatsual palh chu a awm a nih mai hmel. Ṭhingtam tantirh lam 1926, Phullen kai kum, kai hma si ah a piang a ni mai ang em? toh chu, ama sawi dan nen chuan her rem theih dan ber niin ka ngai deuh.
 
       Amah ka kawm pha lo a, a tu lehfate engmah ka zawh belh lo a, Hmingtea thu ziak tawite hi hmehbel tum ngar ngara chhut pawhin engmah a fiah ta viah chuang lo.  Kawnpuibah a piang lo anga, Ṭhingtam laiin a piang lo bawk a nih ka ring ta ber.

       Mithiam zawkten han chhui ve teh se.

Mobile phone aṭanga type ah chuan a sei ve hle mai. A thu pawh a mam lo deuh ang ka ring- Buata Bawihtlung 5.10.2014

Saturday, September 13, 2014

TLAKLAMAH TLAKLAM HAWIIN

 Ni 13.09.2014 Inrinni:
        Mi threnkhat lungngaia an kun tlawk tlawk laiin, thenkhat chu phur takin an phu suau suau a. Kei pawh Thingse buk hnuaia thrutna indawhah chuan ka thu a, tlaklam chu ka thlir vang vang a...

        Tukin zingkara Favang Ni engmawi tak pawh khan vanlaizawl a awm reng chu a lo tum bik hauh lo mai; tlak lam pan zelin Reiek tlâng pangah chuan a lo her liam ruai ruai a...

        Ni dang ang bawkin, a liam tur chuan rawng engmawi lutuk tak mai min hmuh tir leh a. A sen no nghulh mai a, a vel Reiek tlang zawn vel chu a en sen phut mai bawk a. A mawizia chu e...!!! a liam hnuah pawh rei tak ala hmuh theih hial asin.!

        He siamtu kutchhuak Favang tlai Ni tla tur mawizia hi sawifiah thiam chi a ni lova, hmuh a fiah chi a ni.! A zungzam engmawi tak hi hmu fiah tur chuan Mit chauh a thlir a tawk lo, Thinlung a pawimawh tel..!

        Hetiang thilmawi leh hlu hmu thei a Mit kan nei hi kan nihlawh asin.! Chu mai a ni lo, hetiang thil mawi thliar hrang thiam tura ngaihtuahna fim leh fing kan nei thei ngawt pawh hi a hlu asin, pawisa a lei tur ni ta se, a man tam dan tur zia hi chhut ve mah teh...

(Pic: Vawiin 13.09.2014 tlai Ni tlak hnu @ Sikulpuikawn bul atangin.. pic hi ka upload thei mai lo )

Thursday, August 7, 2014

HMANGAIH KA PHU SI LO

Hmangaih ka phüt a,
Hmangaih ka phû si lo.!
Hmangaih ka phu loh lai tak hi, 
Hmangaih ka mamawh lai tak a ni.
Nangmah hlat a ka awm lai tak hi,
Nangmah ka mamawh zual lai tak a ni.

Monday, August 4, 2014

ENGTIK NI AH EMAW CHUAN..!


          Engtik niah emaw chuan ka mit hi lo danglamin, ka khaw hmuh hian fiah loh hunte pawh a nei mahna, mahse ka thinlung chhungril suangtuahna mitah erawh hi chuan, fiah takin i lang reng tawh ang.


         

          Ka rilru ngaihtuahna, ka ngainat zawng leh duh zawngte pawh hi engtikah emaw chuan a lo danglam maithei, mahse ka thinlung chhungril a i hming inziak erawh hi chu ka thai reh ngai lovang...!