Wednesday, November 23, 2016

Demonetization hian Mizoram Farmers-te pawh min nghawng ve

Pawisa Note tihtawp (Demonetization) in Farmers te min nghawng dan chungchang hi Central Sorkar aiawh lokalte leh Mizoram a Sawrkar huaihawtin State Guest House ah vawiin 23.11.2016, 10:30 AM khan neih a ni a.

He hunah hian kan pute rokhawlhna avangin tel turin pu ten min ti a. Hemi chungchangah hian Central Sorkar a hmanhmawh avangin meeting hi chawpchilh taka huaihawt a ni a, keimah bik phei chuan 9:00 am ah ka tel tur ka hre chauh a. Hun chawpchilh tak karah farmers ten kan harsatna tawh ang angte ka zawt kual nghal a. Demonetization avanga Mizoram Farmers ten Harsatna kan tawh thenkhat he Discussion a ka thlen ve te chu:

1. Tunlai hi kan thlaitharte kan sengkhawm hunlai a ni a. Hun a hluin induhthawh a na hle a. Sericulture farmer te ngat phei chu, an hna laklawh lai chuan Sunday pawh an awl thei lo.  Chutih lai chuan Rs 500 leh Rs 1000 Note a lo thi ta si a. Kan pawisa neih ve ang angte chu a riral mai kan phal bik lo a, pawisa hman theih a chan tir turin Bank kan pan a ngai ta thin a ni.Bank ah hian mitin kan kal avangin hun chan mai theih a ni lo a. Nileng pawhin hun chan loh palh theih a ni. Chutiang chuan, kan hna tul kalsanin kan pawisa thi mai tur kan buaipui ta a. Kan Lo lam tulte kan kalsan dawr dawr a ngai ta a. Hna tam tak kan thulh phah ve a ni.

Chuchuan kan thil tharchhuah kan sengkhawm kawngah nghawng a nei ngei ang tih chu a hriat theih a.  Kan lo lama kan thil tharte hi, a hun taka sengkhawm a nih loh chuan, nasa takin a riral theite a ni hlawm si a. Chuvang chuan Farmers te hi min nghawng ve nasa hle a ni.

2. Bank hi khawtinah a awm lo a, khaw 5 khaw 6 ten Bank pakhat kan inthawmna te pawh a awm. Bank awmlohna khua awmte tan chuan pawisa Note hlui thleng emaw deposit emaw turin Bank awmna khuaah kal a ngai a. Khualkhua a kal tur chuan, hna tul kalsan mai a ni lova, kalman leh thil dang atan pawisa sen a ngai thin. Chu chu Bank awmlohna khua a Farmers rethei ve tak tak ten kan tawng mek a ni.

3. Kuthnathawktu - Farmers tena kan tharchhuah, kam sum hnar lian tak zing ami Serthlum, Hmarcha etc te tunah hian hralh emaw hralh tura indawr mek a ni hlawm a. A leitu (sumdawng) te hian farmers te hnenah pawisa te an lo pe lawk ve fo thin a. Mahse kumin chu pawisa notes thi hian a nghawng buai ve a ni.

Hetia pawisa Notes a thih takah hian, Marcha rate pawhin a nih turang a ni pha lo niten sawi a awm a. Serthlum lei thintu Vai thenkhat ten Notes hlui te an ken thin avangin, Ser huan neituten an dawng ngam chiah bik lo a. Lo dawng ngam pawh nise, hna thulh leh sum sengin Bank a dah luh emaw a ngai leh dawn bawk si nen, sawifiah thiam harsa tak siin kuthnathawktute ah harsatna a thlen a ni.

Mizoram a loneitu - farmers te hi, mirethei ve tak takte kan ni a. Kan eitur thar bawk mah ila, kan fate sikul fee leh mamawh hrang hrang, kan thawmhnaw leh thil dang mamawh leina tur pawisa nei turin inhlawhfak kan ngai ve reng a.

Hetia pawisa Notes a thih takah hian, pawisa Notes thar a la rawn thleng tam si lo a, Hlawhfa ruaitu leh inhlawhfaten pawisa inpek kawngah harsatna kan tawk a. Pawisa mamawhna vanga inhlawh mah ni ila, Notes hlui lo chu inpek tur a la awm si lo, Notes hlui dawn ngawt kha, inhlawhfa chawp chhungkua tan chuan thil tihchi a ni lo, hna thulh a Bank a buaipui leh fe a ngai dawn si a.

Farmers te hmasawnna tura sorkar hmalakna, project leh scheme hrang hrangte hi pawisa nena kalkawp zel a ni a. Central leh state sorkar level-ahte, Implementing Agency level-ahte chuan, cash a la chhuak lovin pawisa hi inhlanchhawng thei mah ila. Farmers level, a grassroots ah tak tak chuan pawisa a lakchhuah a ngai ngei thin.

Mahse Demonetization avangin pawisa lakchhuah theih chin bituk a ni a, pawisa a lo vang bawk si nen, Bank-ah hun rei tak hman a lo ngai leh zel nen, thil a harsa ta em em mai a. Hnathawhna tur pawisa kawl reng chung siin, lakchhuah zung zung theih a nih miau loh avangin Projects leh schemes tam tak chu a kal tluan loh phah ve deuh tih chu hai rual a ni lo.

Hetiang tak hian mi tam takin harsatna tawk mah ila, kuthnathawktu tam tak erawh chuan, buaipui tham pawisa kan kawl lo tih chu, ka mi zawhte min chhanna a ni tlat. Heta tang hian kan rama pawisa vir vel tam tak hian farmers te kut a thleng lem lo tih a ti lang thei awm e.

Loneitu - farmers te hian kan lo leh huan hi kan ei bel a ni a. Hetih lai hian, farmers tam tak chuan kan thil tharte hralh thin mah ila, Farmers dang tam takte hian hralh sum tur ni lo, kan nitin ei tur, kan damkhawchhuahna tur bak ngaihtuah thei lo, Buh leh chawhmeh tur thlai ilo vel chiah thar pawh tam tak kan awm bawk. Chutiang chuan pawisa kan kawl tlem a, pawisa Notes thi pawhin mi a ngawng nep deuh a tih theih. Chutihrual chuan, farmers te kutah pawisa a lut tlemin, pawisa kan lo kawl tlem zia pawh a ti lang tel awm e.

He kan harsatna tawhte hi farmers tam tak chuan kan hrethiam vak lo zawk mai thei. Pawisa notes thiin min nghawng leh nghawng loh pawh hre lo, ngaihtuah ngai lem lo pawh tam tak kan awm tih a hriat bawk.  He demonetization hi Sorkar hmalakna a nih avangin, ram leh mipuite tana tha tur thil nia kan beiseina leh rin tlatnate hian, Loneitu - farmers te min ti chiai lutuk lo nite pawhin a lang a.

Tin, thingtlang kil hla tak tak a awmte pawhin TV Radio bakah WhatsApp leh social media a tangtein Sawrkar thu kan hre ve zel a. He harsatna hi a reh ve thuai beiseina nen kan lo hmachhawn ve a. Kan harsatna pawh a eng zawnga thlir pahin kan lo hmachhawn ve hrih a ni.

He harsatna hian ziaawm lam a pan niin a lang na a, ziaawm lam pan lova, chinfel thuai a nih loh erawh chuan, rei tak kan tlin lo palh thei tih erawh Sawrkar hian a hriat a, theihtawp a chhiah erawh a ngai hle a ni.

*****************

No comments:

Post a Comment